Układ ruchu - szkielet na maturze z biologii
Układ szkieletowy (kościec) stanowi BIERNĄ część układu narządów ruchu. Tworzy go 206 kości (u noworodka ok. 270).
Funkcje kości:
- rusztowanie ciała
- oparcie dla narządów
- ochrona miękkich organów
- regulacja stężenia wapnia i fosforu we krwi
- udział w ruchach oddechowych
- narząd krwiotwórczy (szpik kostny)
- połączone z mięśniami umożliwiają poruszanie się
Budowa kości:
Zbudowana z tkanki łącznej, w części zewnętrznej stanowiącej ISTOTĘ ZBITĄ, a w części wewnętrznej ISTOTĘ GĄBCZASTĄ.
- trzon kości
- dwie nasady kości
ISTOTA ZBITA - tworzy trzon otaczający jamę szpikową.
JAMA SZPIKOWA - wraz z jamkami szpikowymi istoty gąbczastej są wypełnione szpikiem.
ISTOTA GĄBCZASTA - buduje nasady kości, zbudowana z wolnych przestrzeni między beleczkami kostnymi.
OKOSTNA - warstwa tkanki zbitej otaczająca kość (z wyjątkiem pow. stawowych oraz miejsc zetknięcia kości), od zewnątrz zaopatrzona w naczynia krwionośne odżywiające kość oraz nerwy, od wewnątrz znajdują się kom. kostne biorące udział w rozwoju i regeneracji kości.
SZPIK KOSTNY:
- czerwony (wytwarza erytrocyty, granulocyty, płytki krwi; u dorosłego - w kręgach, żebrach, łopatkach, obojczykach, mostku, kościach czaszki, miednicy, jamach kości długich)
- żółty (powstaje z wiekiem, gdy w szpiku czerw. odkładają się kom. tłuszczowe)
Skład chemiczny kości:
- sole mineralne - węglany i fosforany wapnia, fosforany magnezu (nadają twardość i wytrzymałość)
- związki organiczne ( nadają spręzystośći elastyczność)
- woda
Budowę układu szkieletowego każdy szanujący się maturzysta powinien znać.
- szkielet osiowy (czaszka, kręgosłup, klatka piersiowa)
- szkielet obręczy i kończyn
Budowa kręgu:
- trzon
- łuk kręgowy
- wyrostki (poprzeczne - przyczep mięśni i więzadeł, stawowe - połączenia stawowe pomiędzy kręgami, kolczyste)
Kręgosłup:
Zbudowany z 33-34 kręgów.
- odc. szyjny (7 kręgów; dwa pierwsze: dźwigacz [atlas] i obrotnik)
- odc. piersiowy (12 kręgów)
- odc. lędźwiowy (5 kręgów)
- odc. krzyżowy (5 kręgów)
- odc. ogon